Pages

Sunday, May 31, 2009

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Tabukka tushgan kunlarida butun askarga qarata bir xuba o'qidilarkim, bu o'qigan xutbada insonlar uchun dunyo va oxiratlik eng kerakli so'zlar keltirilgan edi. ....
Xutbaning tarjimasi quyidagicha:
"Hamd-sanodan so'ngra aytadurmanki, so'zlarning eng to'g'risi Qur'on so'zidir. Insonlarning eng ishonchlik narsasi uning iymonidur. Dinlarning yaxshisi Ibrohim Halilulloh tutgan Islom dinidur. Yo'llarning yaxshisi Muhammad alayhissalomning yo'lidur. So'zlarning sharofatligi Allohning zikridur.

Ergashmoqqa eng loyiq narsa shu Qur'ondur. Din ishlarining ulug'i farzlaridur, eng yomoni aning qo'shimchalaridur. Ravishlarning yaxshisi payg'ambar ravishlaridur. O'limlarning yaxshisi shahidlar o'limidur. Ko'rlarning ko'ri Islom dinidan chiqishdur. Ilmning yaxshisi, oxiratda foydaligidir. Boshlashning yaxshisi ergashilganidur. Ko'rlikning eng yomoni dirl ko'rligidur. Ustungi qo'l ostingi qo'ldan yaxshidur. Oz bo'lib yetarlik bo'lsa, ozdirgan ko'pdan yaxshidur. Uzrlarning eng yomoni o'lim yetganda aytilganidur. Pushaymonlarning yomoni oxirat pushaymonidur.

Thursday, May 14, 2009

Huquqiy katergoriyalar

"The Civil Law Tradition" by John Henry Merryman, Rogelio Perez-Perdomo -- "Romano-german huquqiy an'anasi"

XIV bob. Huquqiy kategoriyalar

Barchamizga ma'lumki, huquq turli xil funksiyalarni bajarish uchun turlicha yo'nalishlarga bo'linishi mumkin. Va yana shu ham ma'lumki, huquqning har bir yo'nalishi yoki qismi ham albatta, huquqiy tizimni shakllantirishga xizmat qiladi. Huquq qanday shakllanishi va ijro (apply) qilinishiga ta'sir o'tkazgani uchun ham, huquqni yo'nalishlarga bo'lishning eng keng tarqalgan yo'lining o'zi ham huquqning bir qismiga aylanib qolgan.Shuning uchun ham huquqning nimaga qarab bo'linishi uning xarakteriga(biror huquqiy keysda muammo qanday xarakterlanishi), o'qitilishi (qaysi fanlar huquq o'qilitadigan maktablarda o'qitilishi kerak), ilmiy izlanishlar (huquqiy olimlar orasida qaysi sohalar tipik mutaxasssislik hisoblanadi), huquqiy kutubxonalarning tashkil etilishi ( kitoblar qay holda tasniflanishi), kodifikatsiya (kodifikatsiya uchun huquqning qaysi sohasi mos ekanligi), huquqiy ilmiy ishlar va nashrlar (kitoblar va huquqiy jurnallarning qamrov sohasi), va huquqshunoslar o'rtasidagi oddiy muloqotlarga ta'sirini o'tkazadi. Romano-german dunyosida huquning tasniflanishi va bo'linishning umumiy qabul qilingan yo'li umumiy anglo-amerikan dunyosidagi bo'linish va tasniflanish yo'lidan ancha farq qiladi.

Anglo-amerikan huquqshunoslar huquqning bo'linishlarini tarixiy shakllangan usul, odatlar va olimlarning ta'siri ostida keng tarqalgan usul sifatida qarashsa, romano-german huquqshunoslari buni ko'proq normativ shartlar asoslarda qabul qilishgan. Har bir kategoriyaning ilmiy jihatdan isbotlanishi zarurligi jarayonini huquqshunoslik (legal science) orqali ko'rib chiqgan edik. Huquqiy tizimdagi olimlarga nisbatan bo'lgan kuchli urg'u, mavhumlik, rasmiylik, va soflik huquqshunolik (legal schience) ning ochiq-oydin bo'lgan avtoritar ta'siri farqlari va tushunchalarini yanada kuchaytiradi. Olimlar tomonidan qo'llanilgan, huquq maktablari talabalari tomonidan o'rganilgan huquqning tushunchalari va kategoriyalari tizimli ravishda huquqiy strukuraning bir qismiga aylanib boradi va butunligicha huquqni tashkil qiladi. (yaratadi)

Thursday, May 7, 2009

Kutubxonamiz...

Bolaligimda eng yaxshi ko’radigan mashg’ulotim “darsxona”gi kitoblar to’la jovon ustiga chiqib olgancha duch kelgan kitobni o’qib chiqish edi. Kitoblar ko’pligidan qaysi birini birinchi o’qish uchun tanlashni bilmay, ko’zimni yumgan holda duch kelganini tanlardim va balanroq bo’lgan shkafdanning paski qismidan sakrab tushishga ham ulgurmay jovon yonida o’tirgan go’yi o’qishga kirishib ketganimni bilmay qolardim. Hayolimda yillar o’tsa ham bu kitoblarni o’qib bitkiza olmaydigandek tuyulardi. Hech bo’lmasa maktabni tamomlaganimgacha ulgurarmikanman, deb hayratlanardim. Menimcha, dadamning biz farzandlari uchun qilgan eng katta hadyasi shu kutubxonamiz bo’lsa kerak. Men shu kitoblar orqali chekka bir shaharchada yashashimga qaramay butun dunyoni ko’ra olardim. Bizning uyimizdagi kutubxonaning ta’rifi tuman maktablaridagi mashhur o’qituvchilarning ham e’tiboriga tushgan edi. Esimda, 6-sinfligimda “Milliy istiqlol g’oyasi” fanidan ancha yillardan beri adabiyot fanidan dars berib kelayotnga tumanning faxriy o’qituvchilaridan O’roqov ma’lim dars davomida o’quvchilar bilan tanishar ekan, siz Abdullaevamisiz, ehhe bilasizlarmi bolalar, Abdullaevalarning uyida shunaqa bir kutubxonasi borki…..deb ta’riflashga tushib qoluvdilar. Shunda boshqa o’quvchilarning oldida faxrlanib ketgan edim.
Jovonning eng yuqori qatorlarida turadigan 12, 18, 20 tomlik barchasi bir xil kitoblarni o’qib bitkazish haligacham nasib qilgani yo’q. Chunki bu kitoblar rus tilida edi, rus tilidagi yozilgan kitoblarga unchalik ham tishim o’tavermas edi.